1- هر آنچه که درباره احداث گلخانه باید بدانیم!

گلخانه چیست؟

گلخانه یک مکان برای پرورش و تولید گیاهان است. این مکان به شکل یک ساختمان مجهز به سیستم های گرمایشی و مهارتی برای نگهداری از گیاهان زنده می‌باشد. برای ساختن یک گلخانه باید دارای منابع نور و آب مناسب باشد. گلخانه ها به دلیل امکان ایجاد شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد گیاهان، معمولا به عنوان محیط مناسبی برای کشت گل و گیاهان زینتی استفاده می‌شوند. در گلخانه ها می‌توان به صورت پایانه که پس از کشت گل یا گیاه زینتی به بازار عرضه می سشود یا به صورت فصلی که به صورت گیاه را به حداکثر توان رشد و خلوص برساند و سپس به فضای مجازی و خرید مجازی به فروش برساند.

گلخانه ها علاوه بر کشت گل و گیاه زینتی در تولید محصولات باغبانی و صنعتی مانند گوجه فرنگی، خیار، سبزیجات و سایر محصولات فصلی نیز فعالیت میکنند. گلخانه ها جهت جلوگیری از ورود انواع جانوران و آفات و بیمارگرها دیوارهای موازی هوا با استفاده از نقشه و تورفتگی ها در دمای مناطق تقسیم شده و در صورت نیاز به خنک کننده نیز برای برطرف کردن تغییرات دمایی در مباحث آن به استفاده می پردازد.

علاوه بر آن، گلخانه ها می‌توانند یک راهکار پایدار برای کشاورزی باشند. با تولید گیاهان در گلخانه ها، می‌توان مصرف آب و کود را کاهش داد و تولید محصولات بدون استفاده از سموم و بذرهای تقویت شده را تضمین کرد. همچنین، گلخانه ها می‌توانند به توسعه کشاورزی شهری کمک کنند و فرصت های شغلی را در مناطق شهری ایجاد کنند. در نهایت، گلخانه ها نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و حفاظت از گونه های نادر و در خطر ایفا می‌کنند. با تولید گیاهان در گلخانه ها، می‌توان گونه هایی که در طبیعت در خطر انقراض هستند را نگهداری کرد و به حفظ تنوع زیستی کمک کرد. بنابراین، گلخانه ها نقش مهمی در تولید گل و گیاه زینتی، کشاورزی پایدار، توسعه شهری و حفظ تنوع زیستی دارند.

انواع کاربری گلخانه ها

1. گلخانه های گل و گیاهان زینتی: در این گلخانه ها، گل ها و گیاهانی با ارزش زینتی مانند رز، کاکتوس، گلادیول، آنتوریوم و… پرورش داده می شود.
2. گلخانه های صیفی جات: در این گلخانه ها، صیفی جات مانند گوجه فرنگی، خیار، بادمجان و فلفل دلمه ای پرورش داده می شود.
3. گلخانه های سبزیجات: در این گلخانه ها، سبزیجات مانند جعفری، تربچه، ریحان و… پرورش داده می شود.
4. گلخانه های گل محمدی: در این گلخانه ها، گل محمدی که برای تولید عطر و خوشبو کننده ها استفاده می شود، پرورش داده می شود.
5. گلخانه های قارچ: در این گلخانه ها، قارچ های مختلف مانند قارچ صدفی، قارچ دکمه ای و قارچ شیتاکه پرورش داده می شود.
6. گلخانه های تولید نهال: در این گلخانه ها، نهال های مختلف از جمله درختان میوه، خرما، گل و گیاهان زینتی و همچنین گیاهان جنگلی پرورش داده می شود.
7. گلخانه های تولید گیاهان دارویی: در این گلخانه ها، گیاهان دارویی مانند آویشن، بابونه، گل گاوزبان و نعناع پرورش داده می شود.

مشخصات فنی مختلف سازه های گلخانه ای می تواند به اشکال زیر باشد

1. سازه فلزی پلکسی گلاس: در این نوع سازه، ستون های فلزی به عنوان ستون اصلی استفاده می شوند و بر روی آنها یک پوشش شیشه ای مانند پلکسیگلاس قرار می گیرد. این نوع سازه معمولاً دارای بالابرهای اتوماتیک برای تهویه و سرمایش است.
2. سازه فلزی گالوانیزه: در این نوع سازه، ستون ها و بال بندی ها از فلز گالوانیزه ساخته می شوند و پوشش خارجی از شیشه یا پلی کربنات دارند. این نوع سازه معمولاً برای مناطقی با آب و هوای مرطوب و رطوبت بالا مناسب است.
3. سازه فلزی با مهاربندی: این نوع سازه شبیه به سازه فلزی گالوانیزه است، با این تفاوت که دارای مهاربندی های عمودی است که برای افزایش استحکام و سازگاری با تغییرات جوی استفاده می شوند.
4. سازه بتنی: این نوع سازه با استفاده از الواره های بتنی یا بلوک های بتنی ساخته می شود. پوشش های خارجی ممکن است از شیشه یا پلی کربنات باشد.
5. سازه پلیکربنات: در این نوع سازه، از پلی کربنات به جای شیشه با درجه وزن سبک استفاده می شود. این سازه ها عموماً دارای ساختار کاملاً شفاف هستند و باعث عبور بیشتر نور می شوند.
6. سازه دیگر: علاوه بر سازه های فوق، سازه های گلخانه بزرگ می تواند از ساختارهای دیگری مانند سازه های چوبی، PVC و ابزارهای خاصی مانند توری های سبک پر کاربرد در گلخانه ها نیز استفاده کنند.

در نتیجه هر نوع سازه، بسته به نیازهای خاص در زمینه نور، مقاومت در برابر باد، تهویه و مدیریت دما و رطوبت متفاوت است.

مراحل طراحی و اجرایی انواع گلخانه

1. برای طراحی و اجرای گلخانه صنعتی، نقشه های اجرایی لازم است. مفروض است که اطلاعات محل، ابعاد و نوع گلخانه قبلاً تعیین شده باشند. در ادامه، مجموعه ای از موارد عمومی که در یک نقشه اجرایی گلخانه صنعتی وجود دارد، آورده شده است:
2. نقشه طبقات: شامل نقشه های دقیقی از طبقات مختلف گلخانه است که محل قرارگیری ستون ها، سقف و کف را نشان می دهد. همچنین، ممکن است بر روی این نقشه ها جزئیات دیگری مانند مکان تهویه گلخانه، دیگ های حرارتی و سیستم های الکتریکی نیز نشان داده شود.
3. نقشه بالابرها و تهویه: شامل نقشه های دقیقی از بالابرها و سیستم های تهویه گلخانه است. این نقشه ها مکان و نحوه نصب بالابرها، مکان دیفرانسیل، سیستم های تهویه و مکان دستگاه های تهویه را نشان می دهند.
4. نقشه برق: شامل نقشه های برقی است که مسیرهای سیم کشی و مکان نصب دستگاه های برقی مانند روشنایی، پریزها و سوئیچ ها را نشان می دهد. همچنین، نقشه ها باید در انطباق با استانداردهای ایمنی برق قرار داشته باشند.
5. نقشه آبیاری: شامل نقشه های دقیقی از سیستم های آبیاری است. این نقشه ها مکان لوله کشی، شیرهای بخشی و تجهیزات آبیاری دیگر را نشان می دهند.
6. نقشه تنظیمات مکانیکی: این نقشه ها شامل جزئیات تجهیزات مکانیکی گلخانه مانند دستگاه های گرمایشی، سرمایشی و تهویه هوا هستند. آنها باید نحوه نصب و موقعیت این دستگاه ها را نشان دهند.

نکته: نقشه های اجرایی بسته به نوع گلخانه، ابعاد و نیازهای خاص متفاوت هستند و ممکن است بر اساس مشخصات پروژه تعداد و محل نقشه ها تغییر کند.

هرآنچه که در مورد گلخانه های تجاری باید بدانیم

گلخانه های تجاری یا در حال رشد معمولا از پوشش پلاستیک یا شیشه ساخته می شوند. گلخانه های تجاری اروپایی عمدتاً از شیشه ساخته شده اندکه قادر هستند نور و گرمای طبیعی کافی را از سقف یا دیوارها وارد کند. مصالح ساختمانی ای که برای ساخت گلخانه استفاده می شود می تواند متفاوت باشد. اگر سازه ای از چوب بسازید، چوب سرو به دلیل توانایی طبیعی فوق العاده اش در مقاومت در برابر حشرات، انتخاب خوبی است. و همچنین اگر گلخانه از فلز گالوانیزه، پی وی سی یا چوب ساخته شده باشد باید قبل از خرید مواد مورد نیاز، ساختار را از قبل برنامه ریزی کنید.

در ساختار هر گلخانه الزامات متفاوت خواهد بود. اگر از قاب چوبی استفاده می کنید، به روکش چوبی، میخ یا پیچ، لولا، درزگیر و راهی برای اتصال پوشش گلخانه نیاز دارید. شیشه برای چسبیدن به یک درزگیر خاص و قاب محکم‌تر از چوب نیاز دارد. بسیاری از صاحبان گلخانه از تکیه گاه های فلزی و آلمینیومی برای شیشه استفاده می کنند. در چنین مواردی، برای درز بندی از محلول های نیمه جامد و مایع جهت  مهر و موم کردن شیشه به ساختار قرار می گیرد و با چسب های مشابه یا سیلیکون پشتیبانی می شود.

فریم های فلزی به مجموعه ای کاملا متفاوت از قطعات یدکی نیاز دارند. بسیاری از سازه‌های گلخانه‌ای فلزی در بسته‌ها یا کیت‌های گلخانه‌ای عرضه می‌شوند و می‌توان آنها را با پیچ گوشتی و آچار گلچین کرد (سازه های سبک در مقیاس کوچک). آنها همچنین می توانند از لوله بسیار راحت طراحی شوند. لوله های در هم تنیده موجود در فولاد گالوانیزه نیز معمولاً برای ساخت گلخانه استفاده می شوند. اسکلت فلزی دوام بیشتری نسبت به پی وی سی یا چوب دارد، اما در صورت استفاده از شیشه در ساختار فلزی باید اتصالات مخصوص در محل قرار داده شود تا از شکستگی شیشه در مجاورت فلز جلوگیری شود.

نکاتی که در احداث گلخانه باید بدانیم

برنامه ریزی و چیدمان سایت

قبل از شروع در خرید، باید بدانید که چه می خواهید. مواردی مانند اینکه کدام محصولات، اگر یکساله باشند، در بسترها یا فرورفتگی ها کاشته شوند، چقدر فضای مورد نیاز است، چقدر می توانید برای گلخانه هزینه کنید، و موارد دیگر، همه بر تصمیم تاثیر می گذارند. همچنین ضوابط و مقررات مرتبط با گلخانه وجود دارد که باید آنها را در نظر داشته باشید، قوانین منطقه بندی و قوانین ساختمانی می توانند شما را محدود کنند یا بسته به موقعیت شما آنچه را که می توانید بخشی از فعالیت و ابزار خود بدانید تغییر دهند. چیدمان سایت پلان ممکن است شما را مجبور کند فقط به قوانین منطقه بندی فکر کنید، اما مواردی مانند مکان، جهت گیری، وزش باد، رودخانه ها و دسترسی نیز به کار می آیند. مخصوصاً برای استفاده از حمل و نقل، بسیار مهم است که به راحتی در دسترس باشد و فضای کافی برای بارگیری و تخلیه داشته باشد. اصول توسعه‌ نیز باید با این موارد در نظر گرفته شوند. برای مثال اگر فضای موجود فقط می‌تواند برای گلخانه مناسب باشد و فقط محدود به پارکینگ و بارگیری شود، دیگر جایی برای توسعه یا تجدید نظر در طرح توسعه وجود نخواهد داشت.

انتخاب درست ترین نوع گلخانه در راستای کارآمدی آن برای شما

اکنون که می دانید با چه محیط و شرایطی کار می کنید زمان بعدی برای تصمیم گیری در مورد گلخانه است. بار دیگر عوامل زیادی می توانند وارد عمل شوند، اما چون شما محصول کشت خود، فضای موجود و موارد دیگر را می شناسید، تصمیم گیری را بسیار آسان تر می کند. این که آیا شما برای یک گلخانه به چه ویزگی های فنی و اصولی نیاز دارید.  گلخانه های قابل جابه جایی (پرتابل) این مزیت را دارند که به راحتی محل را آماده کرده و نصب می شوند. آنها کاملاً برای ماه‌های برفی بسیار مناسب هستند و به دلیل قابل انتقال بودن آن‌ها، افزودن بخش توسعه به آنان در آینده نیز آسان‌تر است.

پوشش مورد استفاده می تواند بر میزان نور خورشید تأثیر بگذارد و بسته به اینکه در تمام طول سال می‌روید یا فقط فصلی هستید، مهم است که میزان نور خورشید را در زمستان و تابستان در نظر بگیرید. اما لازم به ذکر است این گونه گلخانه ها در مقایسه با گلخانه های ثابت که با ستون های گالوانیزه و طراحی اصولی ساخته می شوند، دارای مقاومت کمتر و سختی کار بیشتری در کنترل شرایط محیطی می باشند.

نوع دیگر گلخانه ها، گلخانه های ثابت با طرح های ایرانی و اسپانیایی در ستون گذاری آنان و کمان هایی با مدل سیرکولار، گاتیک، سقف شیروانی، یک طرفه و همچنین سازه هایی از جنس استیل در طرح های هلندی وجود دارند که بسته با نوع طرح پایه و مدل کمان چه نک مدل و چه تلفیقی از استقامت و طول عمر بیشتری دارا هستند. این مدل گلخانه های معمولا با پوششی از جنس نایلون، پلی کربنات و شیشه پوشیده می شوند.

کنترل شرایط محیط

یکی از عوامل مهم در هر گلخانه ای رشد در طول زمستان و دریافت گرمای لازم از نور خورشید توسط محصولات است. بسته به نوع محصول، گرمسیری بودن یا نبودن آن، می تواند عامل مهمی در عملکرد آنها را به عنوان معیار و فاکتور در نظر داشت. دیگ آب گرم (بویلر)، گرمایش از کف، فن کوئل و غیره از یک سو و در طرف مقابل. خنک کننده ها همراه با تهویه هوا، سیستم نور مصنوعی نیز مهم هستند. این که آیا شما نیاز به تمرکز بیشتر روی گرمایش یا سرمایش داشته باشید نیازمند داشتن یک سیستم جریان هوای افقی (HAF)  می باشد که  به شما کمک کند دمای یکنواخت را در سرتاسر گلخانه خود حفظ کنید.

اما همه ما می‌دانیم که با بالا رفتن نیاز گرمایش و سرمایش، نگرانی‌ هایی در خصوص هزینه های گاز و برق به وجود می‌آید، یافتن بهترین راه برای تبادل این هزینه ها می‌تواند تفاوت بین هزینه های کم نسبت به هزینه های زیاد در فصل های کشت و محاسبات عملکردی و سودآوری شما باشد که به نظر می‌رسد معامله بسیار خوبی است! مواردی مانند شیشه دوجداره، عایق های حرارتی، و شید (نت) های سایه دار می توانند به حفظ سرما و یا خروج گرما کمک کنند و هزینه های آتی شما را به حداقل برسانند.